TrotseMoeders: magazine voor moeders door moeders Een site door moeders, voor (bijna) moeders. Wij delen onze ervaringen!
Drie zwangere Joodse vrouwen belanden tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog in Auschwitz. Priska, Rachel en Anka kunnen zichzelf en hun ongeboren kind alleen tegen de gruwelen van het kamp beschermen door hun zwangerschap te verbergen en door te werken in een wapenfabriek. Tijdens een massatransport naar Mauthausen waarbij de helft van de gevangenen sterft, bevallen de sterk ondervoede vrouwen zonder van elkaars bestaan op de hoogte te zijn. Dankzij de hulp van medegevangenen en een enkele meelevende bewaker, overleven zowel de moeders als hun pasgeboren kinderen de laatste oorlogsdagen.
Na de oorlog beginnen Priska, Rachel en Anka met hun kinderen een nieuw leven in verschillende uithoeken van de wereld. Op de 65ste bevrijdingsdag van het concentratiekamp Mauthausen komen de kinderen voor het eerst met elkaar in contact.
Recensie
De baby’s van Mauthausen is een bijzonder indrukwekkend en indringend boek. Soms heb je boeken of films waarbij je je gevoel eigenlijk moet uitschakelen om te voorkomen dat je verdrinkt in de emoties en het ongeloof. Ongeloof, in de zin dat je je het eigenlijk met je volle verstand niet kunt voorstellen.
We weten anno 2015 wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, maar ooggetuigenverslagen zoals De baby’s van Mauthausen maken dat het allemaal wel erg dichtbij komt. Zeker als je zelf moeder bent en een zwangerschap hebt meegemaakt. Onder die omstandigheden wil je dat gewoon niet!
De baby’s van Mauthausen vertelt het levensverhaal van drie jonge Joodse vrouwen die tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog dezelfde keuze hebben gemaakt en hetzelfde hebben meegemaakt. Onafhankelijk van elkaar hebben ze in de split second, die ze hadden om na te denken na de vraag van Mengele in Auschwitz of ze zwanger waren, dezelfde afweging gemaakt (‘het is niet zichtbaar, ja zeggen betekent onherroepelijk gevaar voor mij en mijn baby, ik neem de gok’) en het lef gehad ‘nee’ te zeggen.
Ze hebben het ‘geluk’ gehad om kleren toegeworpen te krijgen, waarmee ze hun zwangerschap tot het einde hebben weten te verbergen, en alle drie hadden ze iemand die hen steunde en hielp. Priska een vrouw die naast haar en haar man in de trein naar Auschwitz stond, Rachel haar zussen (al heeft ze die nooit iets verteld) en Anka een vriendin.
De baby’s van Mauthausen vertelt de volledige levensloop van Priska, Rachel en Anka. Al komen ze uit verschillende landen (Slowakije, Polen en Tsjechië), ze hebben veel overeenkomsten. Intelligente jonge vrouwen, goed opgeleid en in relatieve luxe opgegroeid. Getrouwd met een goed opgeleide man en alles in zich voor een lang gelukkig leven, waren de omstandigheden anders geweest. De dreiging van de Nazi-overheersing werd groter en groter en alle drie de echtparen hebben de mogelijkheid gehad hun vaderland en zelfs Europa tijdig te ontvluchten. Maar allemaal hebben ze te lang gewacht of bewust gekozen te blijven. Met de kennis van nu is natuurlijk dat onvoorstelbaar …
Pas in 1944 kruisten de levens van Priska, Rachel en Anka elkaar. Als zij alle drie in Auschwitz terecht komen, via getto’s in Poolse steden of Theresiënstadt, en doorgestuurd worden naar de vliegtuigfabriek in Freiberg.
De factor toeval is zo bizar. Hoe is het mogelijk dat de drie vrouwen hetzelfde meemaken en op dezelfde plek zijn, maar dat van elkaar niet weten …? Pas jaren en jaren na de oorlog kwamen ze, of eigenlijk hun kinderen, met elkaar in contact. Maar wat mij qua toeval enorm raakte was dat de schoonvader van de dochter van Anka bij de Britse RAF bleek te werken en tijdens het bombardement op Dresden over de fabriek in Freiberg cirkelde met zijn dodelijke lading terwijl Anka in die fabriek opgesloten zat.
Welhaast onvoorstelbaar is het laatste transport dat de vrouwen in april 1945 hebben gemaakt van Freiberg naar Mauthausen in open goederenwagons en onder barre weersomstandigheden. De vrouwen én hun baby’s hebben Mauthausen, en daarmee de oorlog, overleefd omdat bij aankomst in Mauthausen het kamp nagenoeg bevrijd was en de SS-bewakers het kamp al aan het ontmantelen waren.
De baby’s van Mauthausen vertelt ook nog het verhaal na de oorlog. Hoe de vrouwen terugkwamen in hun voormalige woonplaatsen, zich daar al dan niet welkom voelden, op zoek waren naar een nieuw plekje en nog lange tijd tussen hoop en vrees leefden ten aanzien van het lot van hun mannen. Zij hebben dankzij hun enorme overlevingsdrang en hun oermoedergevoel hun kinderen ter wereld gebracht, kinderen die eigenlijk niet geboren hadden mogen worden en die elkaar in 2010 op hun 65e voor het eerst hebben ontmoet …
De baby’s van Mauthausen is non-fictie, die leest als fictie. De auteur Wendy Holden heeft uitvoerig onderzoek gedaan en de vele foto’s van mensen, gebouwen, lijsten en voertuigen maken duidelijk dat het echt de gruwelijke waarheid is. Het boek heeft enorme indruk op mij gemaakt. Niet een boek om even voor het slapen gaan te gaan lezen als je goed wilt slapen, maar wel een waardevol boek om maar niet te vergeten …
De baby’s van Mauthausen – Wendy Holden
Zij overleefden de Holocaust
Historische non-fictie, paperback, 432 pagina’s, The House of Books
Bestel dit boek hier >>>
