Amon

Haar huid is donker. Haar vader kent ze niet. Haar moeder spreekt of ziet ze nauwelijks, omdat ze als baby ter adoptie werd aangeboden. Pas op achtendertigjarige leeftijd ontdekt Jennifer Teege door toeval haar familiegeheim. Ze is de kleindochter van nazikampcommandant Amon Göth, ook bekend van Steven Spielbergs film Schindler’s List. Göth was verantwoordelijk voor de dood van duizenden mensen en werd in 1946 opgehangen. Jennifer realiseert zich dat haar grootvader haar zou hebben aangemerkt als ‘onzuiver’ en haar zou hebben doodgeschoten.

Recensie
Jennifer is in 1970 geboren, een vrouw van mijn leeftijd, ik ben twee jaar jonger. Zij is kort na haar geboorte in een kindertehuis geplaatst, niet ongebruikelijk in het Duitsland in die tijd blijkt uit het boek. Haar moeder was Duits, haar vader Nigeriaan, hun relatie was weinig succesvol en haar moeder kon (wilde?) niet voor haar zorgen. Jennifer is in een pleeggezin terecht gekomen en na een paar jaar door dat gezin geadopteerd.

Bij toeval ontdekte Jennifer een paar jaar geleden een boek dat haar moeder heeft geschreven. Dat boek blijkt over haar opa te gaan, Amon Göth. Die was een uiterst wrede nazikampcommandant. Jennifers moeder heeft haar vader nooit gekend. Als je de film Schindler’s List ooit hebt gezien, heb je daarin ook Göth (bewust of onbewust) gezien.

Het moet schokkend zijn om je te realiseren wat voor iemand jouw grootvader is geweest. Wat voor gruwelijkheden hij heeft gedaan. En wiens genen jij ook hebt geërfd. En dat is precies waar Amon over gaat. Jennifer vertelt hierin over haar zoektocht naar wie zij eigenlijk is. Wat er allemaal gebeurd is. Wat de rol van haar oma, de geliefde van Göth was. Waarom haar moeder haar heeft afgestaan. Waarom aan haar nooit is verteld wie zij eigenlijk is en wat de geschiedenis van haar familie is.

Ik vond het een bijzonder aangrijpend boek. Misschien raakt het me wel omdat Jennifer van mijn leeftijd, mijn generatie is. Maar misschien wel vooral omdat ik me realiseer dat Jennifer echt niet de enige Duitse vrouw van mijn leeftijd kan zijn die met deze gevoelens worstelt. Omdat het dus eigenlijk nog zo dichtbij is, in allerlei opzichten. Beelden en foto’s die je uit de Tweede Wereldoorlog ziet lijken zo oud en gedateerd, voor mijn kinderen is het zo lang geleden … En ik realiseer me dat ik zo weinig, eigenlijk niets, weet van wat mijn grootouders in die periode hebben ervaren.

In Amon staan verschillende foto’s uit het privé-archief van Jennifer Teege (dit is overigens de achternaam van haar pleegouders). Foto’s van haarzelf, toen ze klein was, maar ook van Amon Götz. En van haar oma, waar ze zoveel van hield. Ik merkte dat ik bij die foto blokkeerde in mijn gedachten. Zo’n mooie vrouw, die zo intelligent overkomt, die geweten moet hebben van wat er gebeurde in het kamp Plaszów bij Krakau omdat ze met Götz in een villa aan de rand van het kamp woonde. Die geweten moet hebben wat haar geliefde op zijn geweten had. Maar dat later allemaal ontkende en met de mantel der liefde bedekte. Ik heb moeite dat te vatten.

Eigenlijk is dat ook waar Amon (voor mij) over gaat, het verschil hoe de verschillende generaties met de geschiedenis omgaan. Ongenuanceerd gaat het om de generatie van de daders en hun partners, die alles ontkenden. Hun kinderen die waarschijnlijk wel van alles vermoedden, maar het verzwegen. En de kleinkinderen van de daders die tegen wil en dank op zoek gaan naar de waarheid.

Amon leest heel snel. Twee keer anderhalf uur in de trein en ik had het boek uit. En was heel wat overpeinzingen rijker. Wat mijn verder aansprak aan dit boek is de afwisseling tussen het persoonlijke verhaal van Jennifer en de journalistieke aanvullingen van de co-auteur Nikola Sellmair. Een aanrader voor wie geïnteresseerd is in de geschiedenis.

Hier kan je  het begin van Amon inzien.

Amon – Jennifer Teege & Monika Sellmair
Non-fictie, paperback, 256 pagina’s, The House of Books
Bestel dit boek hier >>>>