De placenta en de navelstreng

De placenta, ook wel moederkoek of nageboorte genoemd, is de groeifabriek van je baby. Dit belangrijke orgaan zorgt voor de groei en ontwikkeling van je kind. Het vruchtje nestelt zich eerst in de wand van de baarmoeder en hecht zich vast door middel van vlokken. Langs één kant ontwikkelen deze hechtvlokken zich en vormen gezamenlijk de placenta. In de placenta groeien wijdvertakte vlokken met bloedvaten van de foetus uit in open ruimten van het baarmoedervlies. Deze open ruimten zijn gevuld met jouw bloed. Hier vind de uitwisseling tussen moeder en kind plaats. Voor een vlot verloop ontstaan er een zeer innig verband tussen de bloedvaten van mama en baby plaats. Toch loopt er geen bloed van de mama rechtstreeks over in de bloedsomloop van de baby. Er zit een vlies tussen beiden. Een vlies waar zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen doorheen kunnen. Let op: verderop in dit artikel is een foto van een placenta te zien. Voor wie dit niet wil zien, niet te ver naar beneden scrollen!

De taken van de placenta:

1. haalt voedingsstoffen en zuurstof uit je bloed en hevelt die over naar de bloedbaan van je baby;
2. voert afvalstoffen en kooldioxide van je baby af;
3. maakt hormonen aan die de zwangerschap in stand houden;
4. geeft jouw antilichamen door aan je baby, wat de weerstand van je kind verhoogt zodat hij beter beschermd is de eerste periode na de bevalling;
5. vormt een barrière tegen ziekteverwekkers en andere schadelijke stoffen.

Hormonentest
Indien de verloskundige of gynaecoloog vermoedt dat je placenta niet optimaal functioneert, doen ze een hormoontest. Dit houdt in dater gedurende 24 uur je urine verzameld wordt en deze onderzoeken op de hoeveelheid hormonen die van de placenta afkomstig zijn. Door dit onderzoek enkele dagen te herhalen, kan nauwkeurig de hoeveelheid geproduceerde hormonen worden vergeleken. Hierdoor ontstaat een betrouwbare indruk van het functioneren van je placenta. Mocht je placenta niet goed functioneren, dan komt dit vaak doordat er te weinig bloed van de moeder bij de placenta aankomt. De enige remedie hierop is bedrust en een zoutarm dieet.

Het snelst groeiende deel
De vrucht is, als je net zwanger bent, met de placenta verbonden met een verbindingssteel. Deze groeit later uit tot de navelstreng. In het begin van de zwangerschap is de placenta ook het snelst groeiende deel van de vrucht. Die snelle groei is nodig om de vrucht van de nodige bouwstoffen te voorzien. Aan het begin van de vierde maand wegen zowel de foetus als de placenta ongeveer evenveel, namelijk 100 gram.

Afmetingen na de bevalling
Na de bevalling ziet de placenta eruit als een soort ronde schijf van ongeveer 20 tot 25 cm groot en ongeveer 2 tot 3 centimeter dik. De moederkoek weegt ongeveer 500 tot 600 gram. Aan de ene kant ziet de placenta er een beetje uit als een lever. Daar heeft de placenta tegen de baarmoederwand aangezeten. De andere kant, waar je baby heeft gezeten, is bedekt met vruchtvliezen en oogt blauw glanzend.

De navelstreng
Ongeveer in het midden van de placenta zit de navelstreng. De navelstreng heeft in zich twee slagaders en één ader. De navelstreng heeft een spiraalvorm. Dit komt doordat de bloedvaten sneller groeien dan de navelstreng zelf. De bloedvaten zijn dus langer dan de navelstreng. Handig, want dit voorkomt een te felle uitrekking van de bloedvaten bij de bewegingen van de baby. Wat ook handig is, is dat het bloed zo snel door de navelstreng stroomt, dat de navelstreng door deze druk strak gehouden wordt. Er kan dus niet snel een knik in komen, hoe snel of veel de baby zich beweegt. Wat je misschien nooit hebt beseft, is dat de bloedvaten uit de navelstreng zich zo vertakken zodat ze overal op je placenta zitten.

Na de bevalling
Tijdens de geboorte is de navelstreng ongeveer even lang als je kind, namelijk 50 cm. Het afbinden en doorknippen van de navelstreng gebeurt meestal op het moment dat er via de navelstreng geen bloed meer van de moederkoek naar de baby stroomt. Er worden dan twee klemmen dicht bij elkaar op de navelstreng geplaatst waar tussen de navelstreng kan worden doorgeknipt. Vaak mag papa de navelstreng doorknippen.

Nageboorte
Na de bevalling van je baby, moet de placenta ook nog geboren worden. Zodra de baby is geboren, begint je baarmoeder zich al meteen samen te trekken tot een tamelijk harde bol. Deze samentrekkingen bevorderen het loslaten van de placenta. Als de moederkoek volledig losgekomen is, kan deze ook geboren worden. De verloskundige of gynaecoloog bekijkt de placenta altijd goed na om er zeker van te zijn dat er geen stukken zijn achtergebleven. Dit kan namelijk voor aanhoudend bloedverlies zorgen.

Lees ook:
Ik ben …. zwanger, alle weken op een rij
Alle zwangerschapsonderzoeken op een rij
De verschillende echo’s
Miskraam