En nooit was iets gelogen

Juanita zit aan het sterfbed van haar man Pepe, in Nederland. In zijn laatste dagen vertrouwt Pepe haar alles toe waarover hij een leven lang gezwegen heeft. Zijn bekentenis opent Juanita niet alleen de ogen voor het echte verhaal van Pepe’s jeugd tijdens de wrede Spaanse dictatuur, maar dwingt haar ook naar haar eigen verleden te kijken. De romantiek van hun eerste ontmoeting, het reizend theatergezelschap van haar ouders, de gedichten die Pepe schreef en de vader die hij zocht – alles komt in een ander licht te staan.

Recensie
Ik moest er heel even inkomen, in dit boek. Ik ben nooit zo dol op “onderbrekingen” met gedichten of andere zaken dan het verhaal waarin ik me aan het verdiepen ben. Dat vond ik ook lastig bij de boeken van Tolkien en dat had ik hier ook. Maar gaandeweg het verhaal, merkte ik dat ik uit ging kijken naar de ‘copla’s’, liedjes en gedichten. Ze zijn zo passend bij de sfeer van het verhaal, dat ze geen onderbrekingen meer waren, maar aanvullingen. Dit vond ik een van de mooiste:

“Voorbij het einde van het land
de distels en de boze ogen
daar is een stilte, lichtblauw, deinend,
daar woon je, geen mens of meeuw
zal ooit nog roepen dat je weg moet gaan.”

De meeste gedichten zijn geschreven door Jos Versteegen. Het boek door Ellen Heijmerikx. En het is een zeer indrukwekkend boek. Toen ik de eerste hoofdstukken had gelezen, werd ik er echt door gegrepen en wilde ik het alleen nog maar uitlezen. Ik vond het boek gaandeweg steeds beter worden.

Het is lastig om te vertellen over het boek, er zitten zo ontzettend veel lagen in. Wanneer je je erin verliest, past alles in elkaar, maar wanneer je het boek met een zucht (omdat het uit is) weglegt, merk je pas hoeveel er verteld is.

Pepe vertelt op zijn sterfbed aan zijn vrouw Juanita over zijn jeugd. Het echte verhaal, wat hij nog niet eerder verteld heeft. En logisch dat hij dat niet gedaan heeft, zoals het citaat aan het begin van het boek weergeeft: “Je moet een mens zijn geheimen gunnen“.

Pepe kon alleen maar gelukkig leven door zijn eigen wereld, zijn eigen waarheid te creëren. Een wereld waarin misbruik een reden heeft, waarin armoede een doel heeft en waarin oorlog niet dominant is. Ook Juanita heeft haar eigen manier gevonden om zichzelf te handhaven in het leven waarin ze zich gedwongen voelt door haar moeder en waarbinnen ze op haar eigen manier omgaat met de gruwelijkheden die ze ziet. Doen alsof het zo is, maakt dat het zo is, is haar devies. Eigen waarheden creëren om de echte waarheid van het leven in een oorlog, in angst, in armoede aan te kunnen.

Over het verloop van het verhaal, over de geheimen van Pepe vertel ik hier niets. Ik stel me alleen voor hoe het voor Juanita moet zijn, om dit op het sterfbed van haar man aan te moeten horen. En om op die manier ook de weggestopte herinneringen aan haar eigen jeugd te moeten combineren met deze nieuwe waarheden en met het verdriet om het verlies van haar man. De ontreddering na de dood van Pepe is subtiel beschreven en ook de manier waarop Juanita weer kracht vindt om door te gaan op de manier die zij kiest.

En nooit was iets gelogen is een boek wat nog lang blijft hangen wanneer het uit is. Wat eerlijk en puur geschreven is, zodat er ruimte is voor eigen emoties tijdens het lezen. Wat een hele periode in de geschiedenis van Spanje weergeeft en ook de effecten van angst en oorlog ver nadat deze een rol speelden. Een absolute aanrader!

En nooit was iets gelogen – Ellen Heijmerikx
Gedichten en liedjes zijn geschreven door Jos Versteegen
Roman, hardcover, 254 pagina’s, uitgeverij Nieuw Amsterdam
Bestel dit boek hier >>>>