Oostwaarts [bespreking]

Gelukkig wordt het steeds duidelijker voor veel mensen dat er geen eenvoudige goed-fout verdeling gemaakt kan worden wanneer je naar een oorlog kijkt. Dat het niet zwart-wit is. Dat niet de Duitsers fout waren en de Nederlanders niet, wanneer het over de Tweede Wereldoorlog gaat. Kort na de oorlog was dat anders, niet alleen voor mensen die tijdens de oorlog (soms gedwongen) verkeerde keuzes gemaakt hadden, maar ook voor kinderen die “foute ouders” hadden. Zelfs kinderen die geboren waren uit liefde tussen twee onschuldige mensen, werd het leven onmogelijk gemaakt.

Zo is te lezen in het verhaal over Heindert, een jongen van 12 jaar van wie de moeder een “moffenmeid” was, een jonge vrouw die verliefd werd op een jonge Duitser. Zelfs haar eigen vader kan dit niet anders zien dan slecht en zo is het leven van moeder en zoon een aaneenschakeling van pesterijen en vernederingen waardoor zij samen erg close worden. Ze moeten steeds verkassen en het afscheid van Heindert nu hij wat ouder is, steeds zwaarder.

Het achterlaten van zijn vriend, die net als hij gepest wordt (hij is de zoon van een NSB-er) en het weer opnieuw zoeken naar een nieuwe omgeving in afwachting van wederom oplopende narigheden die onvermijdelijk weer naar een overhaaste verhuizing leiden, het wordt voor hem steeds moeilijker.

Deze vlucht is echter anders, niet alleen omdat er een rechercheur achter hen aan zit, maar ook omdat ze “oostwaarts”, naar Duitsland gaan, het land van zijn vader, terwijl zijn moeder, gekweld door haar herinneringen, langzaam steeds verder verdwijnt in haar eigen wereld.

Auteur Jolanda Ivonne Clément
De oma van Jolanda Clément was kind in een NSB-gezin. Iets waar ze haar hele leven last van had. Ze leefde constant in angst dat nieuwe buren, nieuwe collega’s en nieuwe vrienden erachter zouden komen. Een leven op de vlucht met veel verhuizingen was het gevolg. En psychische klachten die haar, net als de moeder van Heindert, in een inrichting doet belanden.

De oma van Jolanda heeft het NSB-verleden van haar ouders haar hele leven angstvallig geheim gehouden. Toch liet ze er op late leeftijd dingen over los bij de moeder van Jolanda. Jolanda vindt het belangrijk dat het taboe wordt doorbroken en hoopt daar met haar roman aan bij te dragen.

Algemene informatie
Oostwaarts is uitgegeven als paperback van 244 pagina’s door uitgeverij ambo | anthos. Het is de debuutroman van Jolanda Ivonne Clément.

Bekijk / bestel dit boek hier >>>>

Verhaal
1952. De twaalfjarige Heindert kent het verleden van zijn moeder, Suze, niet. Dat ze in de oorlog een relatie had met een jonge Wehrmachtsoldaat, weet hij niet, en evenmin dat hij een zoon is van die Duitser. Wat hij wel weet: zijn moeder is vaak verdrietig, zijn opa en oma heeft hij al heel lang niet meer gezien, hij wordt gepest op school, niet alleen door de andere kinderen maar ook de leraren schijnen iets tegen hem te hebben. Hoewel zijn moeder en hij telkens verhuizen – van dorp naar stad en terug – heeft hij een goed leven, dat draait om dromen en plaatjes. Maar ditmaal, nu ze in allerijl hun spullen pakt om te vertrekken, lijkt het menens. Ze laten alles achter en vertrekken met onbekende bestemming. Tijdens hun vlucht ontdekt Heindert steeds meer van de verzwegen waarheid over zijn afkomst.