Kersttoespraak van de Koning – 2019

Je moet het maar doen: voor vele camera’s een Kersttoespraak houden waarvan je bij voorbaat weet dat deze door miljoenen mensen bekeken, beluisterd en gelezen gaat worden. En terwijl je weet dat er verschillende meningen in de diverse media gaan komen, niet eens zozeer over de inhoud van de toespraak, maar over het waar en hoe. Onze koning doet dat en ik vind dat knap.

Hieronder staat de tekst die Koning Willem-Alexander tijdens Kerstmis aan alle Nederlanders deelde:

Nederlanders kunnen enorm van elkaar verschillen. Maar wie aan mensen vraagt waarom ze zich verbonden voelen met Nederland, krijgt vaak spontaan dezelfde antwoorden.

Onze Nederlandse taal, onze democratie,

de gelijkheid van iedereen, ongeacht geslacht of seksuele gerichtheid,

samen stand houden tegen het water,

de feestdagen die we samen vieren,

de gezelligheid…

En er is vooral één woord dat telkens weer terugkomt: vrijheid. Vrijheid is de vlam die in alle Nederlandse harten brandt. Dat klinkt poëtisch, maar het doet wel recht aan wat ik om me heen zie.

Het valt me op hoe intens die vrijheid wordt beleefd. Nu we stilstaan bij 75 jaar vrijheid, ontmoet ik veel mensen die me vertellen wat dat begrip voor hen betekent.

Verzetsmensen van in de negentig die er in de oorlog voor hebben gevochten. Zij hebben er alles voor op het spel gezet. Hun leven is erdoor getekend.

Maar ook jonge mensen. Zij zijn blij in een vrij land te wonen.

Vrijheid is nooit gratis. Zij vraagt altijd iets van ons: vertrouwen in elkaar, redelijkheid, de bereidheid om elkaar ruimte te geven. Iedereen die zich verdiept in wat vrijheid is, snapt waarom verdraagzaamheid zo belangrijk is. Als we mensen met een andere mening gaan bedreigen, ondermijnen we precies wat ons zo dierbaar is.

Om vrij te zijn, moeten we het dwarse denken toelaten. In onszelf en bij anderen.

Vrijheid betekent ook onherroepelijk: keuzes maken. In ons eigen leven en samen. Dat is moeilijk, maar we doen wél ons best. Hoe scherp de tegenstellingen ook zijn, het lukt toch telkens weer om oplossingen te vinden. Die bedrevenheid om met elkaar te praten en soms wat in te schikken, zullen we ook de komende tijd nog heel hard nodig hebben.

Een beetje afstand helpt om de dingen in perspectief te zien. Veel landgenoten die in het buitenland wonen, ontdekken met terugwerkende kracht hoe goed ons land is georganiseerd. Nederland is nog altijd een van de meest succesvolle landen van de wereld. Achter dat succes staan mensen zoals U en jij. Miljoenen professionals en vrijwilligers die er ook in moeilijke omstandigheden samen het beste van maken.

Leerkrachten, politiemensen, artsen en verplegers.

Ambtenaren en rechters.

Boeren, bouwers en biologen.

Ook al kunnen de emoties soms hoog oplopen, Nederlanders hebben toch het gevoel bij elkaar te horen. Dat is onze grote kracht. Het draagt niet alleen bij aan een land dat goed presteert, maar ook aan een land waarin mensen gemiddeld genomen gelukkig zijn.

En toch…

In deze dagen van het jaar, nu het Kerstfeest wat rust brengt in de hectiek van het dagelijks leven, kunnen ook de twijfels naar boven komen. ‘Doe ik het wel goed?’ ‘Maak ik de juiste keuzes?’ ‘Ben ik wel echt gelukkig?’

Dat streven naar geluk is mooi, maar het mag geen obsessie worden.

Ook verdriet mag er zijn. Ook twijfels en gevoelens van eenzaamheid mogen er zijn. Ook mislukkingen en tegenslagen horen bij het leven.

In de jacht naar geluk en succes kunnen we onszelf soms voorbijlopen. We willen als vrije mensen het beste uit het leven halen, en verwijten het onszelf als dat niet lukt. We spiegelen ons aan anderen, leggen de lat hoog en presenteren graag een perfecte versie van onszelf aan de buitenwereld. Alsof er een taboe rust op onzekerheid en tekortkomingen.

Maar niemand is perfect.

Gelukkig maar.

Dit zeg ik ook tegen jonge mensen. Trek het je niet teveel aan als het eens tegenzit. Geef jezelf wat ruimte. Het is okee.

Geluk laat zich niet dwingen. Het is ongrijpbaar. Het komt plotseling, als een geschenk uit de hemel.

Als we nagaan wat ons het meest gelukkig maakt, dan geeft bijna iedereen hetzelfde antwoord: de mensen om me heen. Familie en vrienden, maar ook mensen die je misschien nauwelijks kent en die gewoon aardig tegen je zijn.

Geluk zit in onze verbondenheid met anderen. Laten we elkaar daarom niet loslaten. Laten we naar elkaar luisteren en begrip tonen. Laten we elkaar troosten en moed geven. Het helpt als iemand je aankijkt en tegen je zegt: ‘het is goed’.

Met een luisterend oor, een uitgestoken hand of een arm om de schouder geven we elkaar het mooiste geschenk dat een mens aan een mens kan geven. Niet alleen deze Kerst, maar ook daarna.

Ik wens U allen – waar U zich ook bevindt en hoe Uw persoonlijke omstandigheden ook zijn – een gezegend Kerstfeest.