TrotseMoeders: magazine voor moeders door moeders Een site door moeders, voor (bijna) moeders. Wij delen onze ervaringen!
17 september 1944, afgelopen woensdag precies 70 jaar geleden begon “De slag om Arnhem”. Een belangrijke periode in de Tweede Wereldoorlog met veel impact op veel mensen. Boeken, films (“Een brug te ver”), documentaires en tentoonstellingen over deze periode focussen zich op het militaire verhaal, op de bombardementen, de parachutisten, de strijd.
17 september 2014, precies 70 jaar later, presenteerde Jan Heerze zijn boek over deze periode. Mijn zoon van 10 en ik waren er bij om verslag te kunnen doen op deze website en mijn zoon had het boek (deels samen met mij) vooraf gelezen (zie <hier> de recensie van “Nergens meer veilig”). En het was een bijzondere boekpresentatie. Waar soms zo’n event bestaat uit het feestelijk uitreiken van het eerste exemplaar, was dit vooral een indrukwekkende middag.
De heer Heerze werd welkom geheten door Alex van Hooff, directeur van Burgers’ Zoo. De keuze voor deze locatie is namelijk niet toevallig, daarover later meer. Jan Heerze begon met een stuk achtergrondinformatie over hoe hij tot het schrijven van dit boek is gekomen. Er blijkt nog haast niets te zijn geschreven over de enorme impact die de Slag om Arnhem had op de inwoners van die stad, en er was nog helemaal geen jeugdboek.
Door steeds stukjes uit zijn boek voor te lezen en tussendoor vele te vertellen, kregen we een indringend beeld van de gevolgen van de strijd in 1944. De duizenden gewonden die naar de twee Apeldoornse ziekenhuizen en allerlei noodvoorzieningen moesten om verzorgd te worden en het bevel op 24 september om de gehele stad, met uitzondering van een stukje in het noorden van Arnhem, te ontruimen.
95.000 mensen moesten in een paar dagen tijd de stad verlaten. Men dacht voor een paar dagen, maar het duurde 8 maanden voor men kon terugkeren en een totaal verwoeste stad aan trof. Arnhem telde destijds 25.000 woningen en slechts 200 daarvan waren onbeschadigd.
Het boek “Nergens meer veilig” neemt dit gegeven en deze feiten en verweeft dit met het fictieve verhaal van twee kinderen,hun moeder en een schoolvriend en kan daardoor “inzoomen” op details als knuffels die achterblijven, keuzes die besproken worden en die al dan niet goed blijken te zijn en met name op de constante dreiging die voelbaar is door de manier waarop dit boek is geschreven.
Ook de rol die Burgers’ dierenpark had in die periode wordt in het boek beschreven. De huidige directeur is een kleinzoon van Reinier en Lucie, die in het boek voorkomen. De vader van Alex van Hooff, Antoon (de vorige directeur) was ten tijde van de evacuatie bijna 8 jaar en werd door zijn ouders meegegeven aan de evacués. De rest van de familie, waaronder kleine zusje Johanna, bleef.
Omdat ze niet wisten of ze zouden overleven, werd een bewijs dat de dierentuin van de familie van Hooff was (en dus van Antoon indien de rest van de familie er niet meer zou zijn) begraven in een put onder een stenen leeuw. Gelukkig heeft de familie het overleefd en is Antoon 8 maanden later weer teruggekeerd.
Reinier en Lucie hebben de zorg voor de dierentuin, met één medewerker die niet gevlucht is na de bombardementen (hij staat model voor “opa Willem” in het boek die vernoemd is naar deze oppasser, die Willem Veens heette). Ze moeten bijvoorbeeld voorkomen dat de fazanten door de Duitsers meegenomen worden om opgegeten te worden, ze moeten zorgen voor veiligheid (stel je voor dat er door een bombardement een muur van het leeuwenverblijf instort…) en voor voedsel voor de dieren.
Reinier van Hooff blijkt goed te kunnen onderhandelen en weer de dierentuin met hulp van de familie en de oppasser zo goed mogelijk door de oorlog te loodsen. En ook open te houden voor de mensen die aan de waanzin van de oorlog willen ontsnappen en even een “gewone” dag met hun kind(eren) willen beleven.
Gegevens over deze periode en over de rol van Burgers’ Zoo in het verhaal van Jan Heerze, zijn afkomstig van verhalen van “kleine zusje” Johanna, destijds een meisje van 4,5 jaar, nu een elegante dame die haar persoonlijke verhaal ook wilde vertellen na het verhaal van de heer Heerze. Zij heeft Jan Heerze stukjes uit het dagboek van haar moeder Lucie laten lezen, maar ook haar eigen herinneringen verteld, zodat de fictieve kinderen die in het boek de hoofdrol spelen, waargebeurde dingen meemaken.
Na deze indrukwekkende toespraken en het laten signeren van de boeken, gingen twee groepen de dierentuin in om de plaatsen te zien die in het boek voorkomen. De laan bij de fazanterie, de leeuw waaronder het ’testament’ was verstopt. De rotsen bij de giraffen die hoog genoeg waren om helemaal naar de binnenstad te kunnen kijken om te zien of er nog gevochten werd. De plaatsen waar de kinderen uit het boek de dieren hielpen verzorgen en waar ze mochten slapen en onderdak kregen.
Prachtig om op die manier het om toch al indringende boek nog meer context te creëren. Ik ben dan ook erg blij dat we deze middag hebben bijgewoond en ook mijn zoon was onder de indruk. Hij vond het prettig om nog meer te weten over die periode, om beter zicht te hebben op wat feiten en wat fictie is en de plaatsen die beschreven zijn in het boek, ook echt te zien.
Na afloop zijn we samen nog door Burgers’ Bush en de “desert” gelopen. Mijn zoon was erg onder de indruk dat er een totaal klimaat gecreëerd was waar je zomaar in rond kon lopen om op die manier een indruk te krijgen van natuur elders in de wereld.
Ter afsluiting gingen we nog naar de “Ocean” waar hij niet uitgekeken kwam op de prachtige aquaria. Kortom: een indrukwekkende en hele fijne middag!
Het indrukwekkende jeugdboek “Nergens meer veilig” kun je hier bestellen >>>>
