De geest geven [recensie]

Hilary Mantel groeide op in het landelijke na-oorlogse Engeland. Zij wilde ridder worden en ij leefde in de volle overtuiging dat de benodigde vaardigheden en talenten, zoals ridderlijkheid, paardrijkunst en zwaardvechten, binnen handbereik lagen. Eenmaal student begon zij te lijden aan een hardnekkige pijn die agressieve medicatie en zelfvertrouwen-ondermijnende psychotherapie noodzakelijk maakten, en ten slotte onderging ze een ineffectieve maar niet terug te draaien operatie. Zij zou nooit meer kinderen kunnen krijgen. In plaats daarvan ontdekte zij in haarzelf de ene roman na de andere. Dit memoir geeft ons een inzicht waar haar vertelkunst vandaan komt. Die bron, lezen we, ligt al in haar vroege jeugd.

Recensie
Het duurde even voor ik echt goed op gang was in De geest geven, maar hoe meer het boek vorderde, hoe meer ik geboeid raakte en hoe sneller ik het boek las.
In De geest geven kijkt Hilary Mantel terug op haar leven tot nu toe, haar jeugdherinneringen, haar ervaringen, de keuzes die ze gemaakt heeft (evenals anderen voor haar) en het effect daarvan op haar huidige leven. Ze gaat op zoek naar wie ze zelf is, dat schrijft ze ook in het boek op.

Het boek is heel zorgvuldig en vrijwel chronologisch opgebouwd uit vijf delen. In het eerste deel ‘Een tweede huis’ bevinden we ons in de tegenwoordige tijd. Mantel en haar man verkopen hun tweede huis en Hilary haalt herinneringen op aan haar stiefvader en zijn dood. Die heeft haar aangegrepen, meer dan ze vroeger verwacht zou hebben.

  

Daarna duiken we in De geest geven het verleden in. Het tweede deel ‘Geoffrey, plaag haar niet zo!’ gaat over haar vroege jeugd. Net als je eigen vroeg(st)e herinneringen is dit nog heel fragmentarisch en vertekend door het perspectief van een jong kind. Familie, verhuizing, de ingewikkelde relatie van haar ouders, alles wordt aangestipt.

In deel 3 ‘De geheime tuin’ en deel 4 ‘En ze lachen’ groeit Hilary op, worden de herinneringen steeds duidelijker en completer en kwam ik steeds beter op gang in het boek.

 

Ik ben door de beschrijving op de achterkant van De geest geven, die ook hierboven staat, enigszins op het verkeerde been gezet. Misschien had ik het niet goed gelezen … Maar door de medicatie die daar genoemd werd en de psychotherapie dacht ik aan psychische of psychiatrische problemen en had ik meer taferelen als ik ‘One flew over the cuckoo’s nest’ voor ogen. Maar niets is minder waar.

In het vijfde deel ‘Laat zien hoe je werkt’ blijkt wat er met Hilary aan de hand is. De kern is pijn, heel veel pijn. Maar artsen kunnen niet vinden wat er aan de hand is en ze komt bij psychologen en psychiaters terecht. Ze krijgt medicatie die totaal geen verband heeft met haar lichamelijke klachten, maar die haar enorm beïnvloeden. Het is schrijnend om te lezen hoe nog maar een paar decennia geleden omgegaan werd met de fysieke klachten van een vrouw. Ondefinieerbaar, toen, misschien, maar nog geen reden om zonder meer naar valium en anti-psychotica te grijpen.

Uiteindelijk wordt besloten haar baarmoeder te verwijderen, de omstandigheden waaronder dat gebeurt zijn tot in detail beschreven in De geest geven. Soms nog vrij hilarisch ook. Maar operatie is geen definitieve oplossing voor de endometriose waar Hilary aan blijkt te lijden. Het heeft wel tot gevolg dat ze geen kinderen meer kan krijgen, en dat is iets dat haar tot in het diepst van haar hart aangrijpt.

Hilary heeft namelijk wel kinderen willen krijgen, zij en haar man hadden ook al een naam voor het kleine meisje, Catriona. Ik was tot tranen toe geroerd door het citaat waarin ze schrijft dat Catriona voor altijd een papieren baby zou blijven …

Ik vind De geest geven een indrukwekkend en mooi geschreven boek. Het is beslist geen boek om even tussendoor te lezen, het vraagt je aandacht en verdient dat ook absoluut. Misschien vreemd, maar ik zie het ook als eerbetoon voor vrouwen die ook lijden aan endometriose en als gevolg daarvan ongewenst kinderloos blijven. Confronterend voor hen denk ik, maar ook een hart onder de riem en herkenning.

De geest geven – Hilary Mantel
Literatuur, hardcover, 256 pagina’s, uitgeverij Atlas Contact
Bestel dit boek hier >>>>