Nooit meer thuis [recensie]

Lily en haar familie vertrekken noodgedwongen uit Indië, dat voortaan Indonesië heet. Ze zijn niet meer welkom in het land waar Lily is opgegroeid. In Nederland is het koud – en heel anders dan alles wat Lily vertrouwd is. Zal ze zich hier ooit thuis gaan voelen? En wie is de man die ze soms voor zich ziet? Het lijkt alsof hij een boodschap voor haar heeft. Wat wil hij haar vertellen? Op een dag herkent ze hem op een foto…

Recensie

Lily houdt met beide handen de reling vast. Haar handen zijn glad van het zweet, maar ze laat niet los. Alles wat ze ziet, wil ze opslaan in haar geheugen. Het zijn misschien wel de laatste beelden van haar moederland.’

Dit zijn de eerste regels van Nooit meer thuis. De toon is gezet, het geeft feilloos weer in welke situatie Lily zich bevindt. Ze is twaalf jaar en heeft zware jaren meegemaakt: de Tweede Wereldoorlog, de jappenkampen, de bersiap (de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd) en is ze met haar ouders en oudere zus onderweg naar Nederland om daar een nieuw bestaan op te bouwen.

 

Nooit meer thuis bestaat in grote lijnen uit twee delen. Het eerste deel speelt zich af tijdens de wekenlange bootreis van Indonesië naar Nederland. Het wordt langzaamaan steeds kouder en grauwer. Het tweede deel speelt zich af tijdens het eerste jaar in Nederland. Door het hele boek heen zijn flashbacks verwerkt van diverse gebeurtenissen in de jaren daarvoor. Ook al van voor de oorlog. Deze overgangen zijn heel subtiel in de tekst verwerkt, wat de indringendheid van de fragmenten alleen maar groter maakt. De auteur heeft zich duidelijk goed verdiept in de achtergrond van Indische Nederlanders.

Nooit meer thuis gaat over geschiedenis, maar is nog steeds actueel zolang er in de wereld nog van alles gebeurt waardoor mensen hun eigen land moeten ontvluchten. Want dat is hoe het voelt voor Lily en haar familie, Lily is bijvoorbeeld alleen toen ze baby was in Nederland geweest. Het gezin was volledig geworteld in Nederlands-Indië en moet nu in het kille en afstandelijke Nederland een nieuw bestaan opbouwen.

 

Ik vind Nooit meer thuis een mooi en goed boek. Het is goed geschreven en ondertussen is het heel informatief. De auteur verwerkt de nodige Indonesische woorden in het verhaal, deze worden via voetnoten allemaal verklaard. Het boek leest vlot en makkelijk en is met de korte zinnen en de duidelijke opbouw geschikt voor kinderen in de hoogste groep(en) van de basisschool.

Nooit meer thuis behandelt een stukje recente Nederlandse geschiedenis en geeft inzicht in de manier waarop de mensen die Indonesië ontvluchtten in Nederland, het vaderland, zijn opgevangen. Nederland was in die periode zelf ook nog in wederopbouw. En marge van Nooit meer thuis wordt echter pijnlijk duidelijk dat Kamp Westerbork (tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s als doorgangskamp richting onder andere Auschwitz gebruikt) na de oorlog door de Nederlandse overheid is ingezet als woonoord voor gedemobiliseerde KNIL-militairen van Zuid-Molukse afkomst onder de naam Schattenberg. Volgens mij is lang niet iedereen zich daarvan bewust.

 

De tekst op de achterkant vind ik de lading van het boek niet helemaal dekken. Lily ziet inderdaad een man, maar de flaptekst suggereert een grotere rol voor deze man dan hij in het totale verhaal heeft. Sterker nog, ik vind dat de verklaring voor wat Lily ziet ietwat afgeraffeld wordt. Neemt niet weg dat Nooit meer thuis een boek is dat eigenlijk door alle kinderen vanaf een jaar of twaalf gelezen zou moeten worden. Op de site van de uitgever staat vast een leesfragment.

Naar aanleiding van dit boek, wil ik de lezer van deze recensie graag attenderen op de volgende boeken:

  • Alleen Beer mocht mee (geen recensie op Trotse Moeders), een jeugdboek geschreven vanuit Trudie, een meisje van acht, over wat zij meemaakt in het jappenkamp
  • De kleine gevangene (voor volwassenen), waarin de auteur haar waargebeurde ervaringen in het kamp beschrijft, ze was toen acht jaar oud
  • Enkele reis Indonesië (voor volwassenen) over de periode waarin Indonesië strijdt voor haar onafhankelijkheid

De eerste twee boeken beschrijven wat ook Lily, Joyce en hun moeder moeten hebben ervaren, het derde boek gaat in op de reden waarom het gezin Indonesië moest ontvluchten.

Nooit meer thuis – Martine Letterie
Jeugdboek, hardcover, 176 pagina’s, Uitgeverij Leopold
Bestel ‘Nooit meer thuis’ hier >>>>

 

Share

About Isolde

isolde@hupemail.nl'
Werkende moeder van twee dochters (11 jaar en 15 jaar) met thuis ook nog een gezellige beestenboel. Ik hou van lezen en muziek, yoga houdt me met beide benen op de grond en ik haak/maak graag de meest rare wezens in opvallende kleuren.

Check Also

Indonesische recepten in kookboek Boekoe Bagoes

Boekoe Bagoes, de mooiste recepten en familieverhalen uit Boekoe Kita en Boekoe Bangsa is een …

Share
Share